Κυριακή 11 Μαΐου 2008

Ανθρωπική γεωμετρία και ιστοχώρος (Δίχτι)

Μέσα στη θλιβερή πραγματικότητα της απαξίωσης της όποιας πρότασης, η σκέψη του κάθε ανθρώπου καταλήγει σημείο ή μικρή σταγόνα στον ωκεανό του συλλογικού συνειδητού-ασυνείδητου. Εκεί έγκειται και ο φόβος που λέει: «ποιος είμαι ‘γω που θα σκεφτώ και θα προτείνω;». Και προκαλείται ο ευνουχισμός της ύπαρξης και η σκέψη μορφοποιείται αδύναμα σαν ασταθές σημείο εγκλωβισμένο στο κεφάλι μας.

Στην Ευκλείδεια γεωμετρία, δύο σημεία μπορούν να ορίσουν μία ευθεία, τρία μπορούν να ορίσουν ένα επίπεδο και από εκεί και πάνω-θέλω χώρο (!). Και πώς θα φανταζόταν κανείς την ανθρωπική γεωμετρία;

Η Ευκλείδεια γεωμετρία ξεκινάει απ’ τα σημεία και καταλήγει σε χώρους. Δημιουργεί μορφές βασισμένη σε μία αυστηρή δομή αξιωμάτων και θεωρημάτων. Κάπως έτσι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μία κοινωνία ως σύνολο ανθρώπινων σημείων, που-με αξιώματα την ηθική και τον κώδικα συμπεριφοράς της- δημιουργούν μορφές.

Λένε ότι καθένας έχει τον παράδεισο που του αξίζει. Γι αυτό, ο καθένας σήμερα, έχει την τάση να δημιουργεί τον δικό του χώρο ο οποίος, συχνά περιέχεται στις δεκατέσσερις-δεκαεννιά ίντσες κάποιας οθόνης. Έτσι, κάθε χώρος είναι διαφορετικός (κάποια οθόνη) με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται ανύπαρκτες (μέχρι πρόσφατα) αρχές οι οποίες προσπαθούν να δημιουργήσουν μορφές μεταξύ των χώρων αυτών.

Ο ιστοχώρος (ή Δίχτι: νεολογισμός που αφορά το internet και χρησιμοποιείται -για την ώρα- σε κλειστό κύκλο) αποτελεί ένα εξαιρετικά διεστραμμένο αξίωμα επάνω στο οποίο απαιτούμε να στηριχθεί η νέα ανθρωπική γεωμετρία. Όχι γιατί είναι κακός, είναι σίγουρα πολύ εύχρηστος για να μορφοποιηθεί. Στην απαίτηση όμως του: «να στηρίξουμε την νέα ανθρωπική γεωμετρία» εκτιμώ ότι βρίσκεται μία διαστροφή.

Αυτό γιατί στα πλαίσια του ιστοχώρου ελαχιστοποιούνται αξιώματα όπως η ηθική και ο κώδικας συμπεριφοράς αφού οι χρήστες είναι κρυμμένοι πίσω απ’ τις οθόνες τους, δεν έχουν τους όρους (φαίνεσθαι) και δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα λεγόμενά τους και για την συμπεριφορά τους.

Εκτιμώ ότι στα πλαίσια αυτά μπορεί να συμβαίνει μια ασυνείδητη μετάθεση (ο υπολογιστής φταίει όχι εγώ). Γι αυτό και με στεναχωρεί που διαβάζω πολύ όμορφα κείμενα σε ιστολόγια (blogs) με ηλεκτρονική και μόνο ταυτότητα.

Μου αρέσει να μεταθέτω τους λογισμούς μου στον ιστοχώρο, αλλά θέλω να τους στηρίζω με την φυσική μου παρουσία (ότι και αν σημαίνει αυτό) να υφίσταμαι την ηθική και τους κώδικες σύμφωνα με τους οποίους "είμαι στημένος" και να μην κρύβομαι πίσω από την υπογραφή μίας IP και ενός user name.

Νιώθω ελεύθερος, πιστεύω ότι είμαι και θα πω ότι θέλω, δεν σημαίνει ότι θα βάλω την οθόνη να το πει για μένα. Δυστυχώς, η αντίληψη αυτή δεν είναι κοινός τόπος.

Ο Dreyfus αναφέρει ότι: «Το αίσθημα της πραγματικότητας των πραγμάτων και των ανθρώπων και η ικανότητα μας να αλληλεπιδρούμε αποτελεσματικά με αυτά, βασίζονται στον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας εργάζεται σιωπηλά.... Η ευαισθησία του στην διάθεση ανοίγει το δρόμο στην κοινωνική περίσταση και κάνει τους ανθρώπους και τα πράγματα να έχουν σημασία για μάς. Η τάση του να ανταποκρίνεται θετικά στην άμεση συσχέτιση με άλλα σώματα βρίσκεται πίσω από το αίσθημα της εμπιστοσύνης και έτσι διατηρεί τον διαπροσωπικό μας κόσμο....είναι εύκολο να νομίζει κάποιος ότι στο διαδίκτυο θα μπορούσαμε να κάνουμε χωρίς αυτό, αλλά να γιατί στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο είναι αδύνατο.»

Στα πλαίσια αυτά και αφού έχουμε παραιτηθεί από την διατύπωση μίας άλλης πρότασης που θα καθορίσει τις σχέσεις μας, αναμενόμενο είναι ότι η κοινωνία θα λειτουργεί άμορφα δηλαδή «στο περίπου».

Αντιδρώντας σε αυτό, τον ρόλο της μεταφυσικής, τον έχουμε παραδώσει υπερηφάνως στη στατιστική. Έτσι, αντί να λέμε ότι δεν μας κάθονται τ’ άστρα, οφείλουμε να διατυπώνουμε ότι δεν μας κάθονται οι ερμηνευτικές-ανεξάρτητες μεταβλητές, (μαθηματικές εκφράσεις που χρησιμοποιούνται στην στατιστική και προσπαθούν μέσω ενός δείγματος να ερμηνεύσουν έναν πληθυσμό).

Παράλληλα, το εγχείρημα του πολιτισμού στηρίχθηκε στην ανάπτυξη και την επεξεργασία διακριτών και δυσδιάκριτων ποικιλόμορφων σχέσεων (έρωτα, συνεργασίας, εξάρτησης, βίας κ.α.). Αλλά η μορφή του κόσμου αλλάζει. Και αλλάζει όχι γιατί έχουμε να επεξεργαστούμε μεγαλύτερους πληθυσμούς, αλλά γιατί ο κόσμος πλέον είναι άμορφος (ο ιστοχώρος παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό).

Παρ' όλα αυτά, όλες οι αναλύσεις γίνονται με το σκεπτικό ότι η λειτουργία του χώρου είναι τακτική με ποικίλες εξαρτήσεις, περιβαλλοντικά προβλήματα, οικονομικά κραχ που κάπως κάποτε και με κάποιον τρόπο ερμηνεύονται. Η μορφή αυτής της ανάλυσης (αλλά και της σύνθεσης) επιζεί με την βεβαιότητα ότι ο Μακιαβέλι είχε δίκιο-και κάποτε είχε.

Όχι τώρα όμως.