Του Γιώργου Καραβοκυρού
Εν καιρώ ειρήνης οι κοινωνίες αλλάζουν αργά. Η τεχνολογία επιταχύνει τις εξελίξεις. Κρίσεις και πόλεμοι αλλάζουν τις κοινωνίες πολύ πιο γρήγορα. Εχθές βράδυ, για να μη μου τη βαρέσει στο σπίτι, έκατσα και έγραψα τα παρακάτω με μια διάθεση να φτιάξω λίγο το κέφι μου. Όσοι θέλετε να ονειρευτείτε μαζί μου, διαβάστε. Πρόκειται για μια απαρίθμηση από «παράπλευρα οφέλη» της κρίσης. Δικές μου προβλέψεις, εκτιμήσεις, ελπίδες και... ευσεβείς πόθοι.
- Οι λαϊκιστές θα χάσουν επιρροή. Κοινά γνωρίσματα των λαϊκιστών είναι οι εύκολες λύσεις, η άρνηση της πραγματικότητας όταν δεν τους ευνοεί και η αποστροφή στη λήψη δύσκολων αποφάσεων που έχουν κόστος. Κανένα από τα παραπάνω δεν τα ευνοεί η παρούσα κατάσταση που αναπόφευκτα θα περάσουμε όλοι.
- Θα υπογραμμιστεί το γενικότερο κοινωνικό συμφέρον και ο επιτελικός και ρυθμιστικός ρόλος του κράτους. Η αντίληψη ότι υποχρέωση του κράτους είναι να επιβάλει κανόνες και ρυθμίσεις, κόντρα σε οικονομικά και συντεχνιακά συμφέροντα θα παραμείνει δυνατή και μετά την κρίση.
- Η επιστήμη θα κερδίσει σε κύρος. Οι περιπτώσεις στις οποίες ο επιστημονικός λόγος θα έχει την ίδια βαρύτητα με ψευδοεπιστημονικές θεωρίες ή συμφεροντολογικά ψέματα θα περιοριστούν. Όταν τα πράγματα είναι σοβαρά και οι αποφάσεις έχουν επίπτωση σε όλους (στην υγεία, στην τσέπη), όλοι αναζητούν τις σοβαρές ειδήσεις, τις εμπεριστατωμένες στατιστικές αναλύσεις, τους αναγνωρισμένους επιστήμονες. Όλα τα άλλα δεν έχουν τύχη γιατί αργά ή γρήγορα αποδεικνύονται μπούρδες και ψεύδη με επιπτώσεις. Ο αξιόπιστος λόγος που για ιατρικά θέματα καθιερώνεται λόγω πανδημίας θα έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις και σε άλλους τομείς της κοινωνίας.
- Το αντιεμβολιαστικό κίνημα θα υποχωρήσει. Όταν όλος ο κόσμος παρακαλά για την ανακάλυψη του εμβολίου, όταν αυτό τελικά θα είναι διαθέσιμο και εντωμεταξύ θα έχουν πεθάνει μερικά εκατομμύρια άνθρωποι, θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να υποστηρίξει κανείς μια αρνητική στάση.
- Θα εξαλειφθούν ασθένειες στον 3ο κόσμο και θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την επόμενη πανδημία. Ο κίνδυνος αυτός είχε υποτιμηθεί και οι αναγκαίοι πόροι είχαν περιοριστεί. Το έργο του ΟΗΕ δεν υποστηριζόταν από τα κράτη για πολιτικοοικονομικούς λόγους και εθνικά προγράμματα είχαν περιοριστεί για την εξοικονόμηση σχετικά λίγων χρημάτων και για εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων. Τώρα που θα την πληρώσουμε όλοι μας μερικά τρις για να ορθοποδήσουμε, δεν θα λείψουν σχετικά λίγα δις για να γίνει πραγματική πρόοδος σε αυτόν τον τομέα.
- Προκαταλήψεις, ιδεολοληψίες, ανορθολογισμός θα υποχωρούν στο βαθμό που προβλέψεις της επιστήμης θα επιβεβαιώνονται.
- Όταν θα λέμε ότι εργαζόμαστε θα σημαίνει ότι παράγουμε κάτι και όχι ότι βρισκόμαστε σε κάποιον χώρο. Οι τηλεδιασκέψεις, η τηλεεργασία, που για τους λίγους ήταν γνωστή και για ακόμα λιγότερους καθημερινότητα, τώρα για πολλά επαγγέλματα είναι ήδη απαραίτητη και δεν θα υποχωρήσει ποτέ πια στα παλιά επίπεδα. Αυτό έχει πολλά πλεονεκτήματα (και αρκετά μειονεκτήματα). Ως βασικότερο όμως θεωρώ ότι θα βοηθήσει σε μια άλλη αντίληψη της εργασίας που θα ευνοεί την παραγωγικότητα.
