Του Γιώργου Καραβοκυρού
Το ερώτημα που ακούγεται ολοένα και εντονότερα σε σχέση με την εξέλιξη της πανδημίας είναι αν και σε ποιο βαθμό θα αρθούν τα περιοριστικά μέτρα ώστε να επανέλθει μια κανονικότητα και να περιοριστεί το πλήγμα στην οικονομία. Όπως έδειξε η πρώτη φάση της κρίσης, δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς τη βέλτιστη στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης. Τα κράτη φαίνεται να διαφοροποιούν τη στρατηγική τους, πότε επιλέγοντας να είναι προς την πλευρά της ασφάλειας, πότε υπέρ της οικονομίας. Το υγειονομικό σύστημα κάποιων χωρών είναι κάπως καλύτερα προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει μια πανδημία από άλλες, ενώ οι πολιτικές ηγεσίες αντέδρασαν με διαφορετικούς βαθμούς ετοιμότητας και αποτελεσματικότητας. Εντούτοις, οι δυο ανταγωνιστικές τάσεις που φαίνεται να ορίζουν την προσέγγιση των χωρών στην αντιμετώπιση της κρίσης έως τώρα και στο μέλλον, όσο δεν υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα ή/και εμβόλιο κατά του Κορωνοϊού, είναι οι εξής:
• Μια πολιτική που θα περιορίζει κατά το δυνατόν τον κίνδυνο μόλυνσης και άρα των θανάτων με αντίτιμο την βαθύτερη κρίση στην οικονομία
• Μια πολιτική που θα ευνοεί τη συντομότερη δυνατή αποκατάσταση της οικονομίας της χώρας ακόμα και αν αυτό σημαίνει περισσότερα θύματα από την πανδημία.
Ανάμεσα σε αυτές τις δύο ανταγωνιστικές προσεγγίσεις, οι κυβερνήσεις καλούνται να εντοπίσουν και να πάρουν τις βέλτιστες αποφάσεις.
Αν το δει κανείς απολογιστικά, όταν η κρίση θα είναι παρελθόν, θα διαπιστώσει ότι οι επιδόσεις των χωρών μπορούν να καταγραφούν σε ένα δισδιάστατο χώρο, με τη μια διάσταση να δίνει την επίδοση των χωρών στον τομέα της υγείας, εκφρασμένο π.χ. σε θανάτους ανά εκ. κατοίκους, ενώ η άλλη την επίδοση στην οικονομία, εκφρασμένο π.χ. σε ποσοστιαία υποχώρηση του ΑΕΠ. Θεωρητικά, κάθε πιθανή στρατηγική που μπορεί να ακολουθήσει μια κυβέρνηση με τις επιμέρους αποφάσεις της έχουν ως αποτέλεσμα ένα σημείο στο χώρο ενώ όλες οι πιθανές στρατηγικές μαζί ορίζουν ένα μέτωπο Pareto με τις βέλτιστες δυνατές επιλογές (βλ. εικόνα). Το μέτωπο εκφράζει το σύνολο των βέλτιστων στρατηγικών που θα μπορούσαν να παρθούν δεδομένης της δεινής κατάστασης. Προφανώς οι αποφάσεις όλων των κυβερνήσεων (θα πρέπει να) αποσκοπούν στο να βρεθεί η χώρα όσο το δυνατόν πιο κοντά σε κάποιο σημείο στην καμπύλη του μετώπου. Όμως, εκείνο στο οποίο δεν φαίνεται να υπάρχει συναίνεση διεθνώς και αποτελεί τη σοβαρότερη πολιτική επιλογή των κυβερνήσεων, είναι σε ποιο ακριβώς μέρος του μετώπου θα επιδιώξει μια χώρα να βρεθεί με τις επιλογές της όταν όλα θα έχουν περάσει.
Εικόνα: Παράδειγμα μετώπου Pareto υποθετικής χώρας, πιθανών επιδόσεων της και του στόχου της.
Κάποιες επιπρόσθετες σημειώσεις:
• Πολλές χώρες είναι ήδη πολύ μακριά από το μέτωπο, που σημαίνει ότι αμέλησαν να πάρουν στην αρχή κρίσιμες αποφάσεις που θα τους επέτρεπαν να βρεθούν σε πολύ καλύτερη κατάσταση.
• Κάθε χώρα έχει το δικό της χαρακτηριστικό μέτωπο Pareto που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Για τον ίδιο λόγο είναι και πολύ δύσκολο να εντοπιστεί.
• Μια σύγκριση της επίδοσης των χωρών που θα λαμβάνει υπόψη μόνο τους θανάτους και την υποχώρηση του ΑΕΠ δεν θα καταλήγει απαραίτητα σε ασφαλή συμπεράσματα.
Το ερώτημα που ακούγεται ολοένα και εντονότερα σε σχέση με την εξέλιξη της πανδημίας είναι αν και σε ποιο βαθμό θα αρθούν τα περιοριστικά μέτρα ώστε να επανέλθει μια κανονικότητα και να περιοριστεί το πλήγμα στην οικονομία. Όπως έδειξε η πρώτη φάση της κρίσης, δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς τη βέλτιστη στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης. Τα κράτη φαίνεται να διαφοροποιούν τη στρατηγική τους, πότε επιλέγοντας να είναι προς την πλευρά της ασφάλειας, πότε υπέρ της οικονομίας. Το υγειονομικό σύστημα κάποιων χωρών είναι κάπως καλύτερα προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει μια πανδημία από άλλες, ενώ οι πολιτικές ηγεσίες αντέδρασαν με διαφορετικούς βαθμούς ετοιμότητας και αποτελεσματικότητας. Εντούτοις, οι δυο ανταγωνιστικές τάσεις που φαίνεται να ορίζουν την προσέγγιση των χωρών στην αντιμετώπιση της κρίσης έως τώρα και στο μέλλον, όσο δεν υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα ή/και εμβόλιο κατά του Κορωνοϊού, είναι οι εξής:
• Μια πολιτική που θα περιορίζει κατά το δυνατόν τον κίνδυνο μόλυνσης και άρα των θανάτων με αντίτιμο την βαθύτερη κρίση στην οικονομία
• Μια πολιτική που θα ευνοεί τη συντομότερη δυνατή αποκατάσταση της οικονομίας της χώρας ακόμα και αν αυτό σημαίνει περισσότερα θύματα από την πανδημία.
Ανάμεσα σε αυτές τις δύο ανταγωνιστικές προσεγγίσεις, οι κυβερνήσεις καλούνται να εντοπίσουν και να πάρουν τις βέλτιστες αποφάσεις.
Αν το δει κανείς απολογιστικά, όταν η κρίση θα είναι παρελθόν, θα διαπιστώσει ότι οι επιδόσεις των χωρών μπορούν να καταγραφούν σε ένα δισδιάστατο χώρο, με τη μια διάσταση να δίνει την επίδοση των χωρών στον τομέα της υγείας, εκφρασμένο π.χ. σε θανάτους ανά εκ. κατοίκους, ενώ η άλλη την επίδοση στην οικονομία, εκφρασμένο π.χ. σε ποσοστιαία υποχώρηση του ΑΕΠ. Θεωρητικά, κάθε πιθανή στρατηγική που μπορεί να ακολουθήσει μια κυβέρνηση με τις επιμέρους αποφάσεις της έχουν ως αποτέλεσμα ένα σημείο στο χώρο ενώ όλες οι πιθανές στρατηγικές μαζί ορίζουν ένα μέτωπο Pareto με τις βέλτιστες δυνατές επιλογές (βλ. εικόνα). Το μέτωπο εκφράζει το σύνολο των βέλτιστων στρατηγικών που θα μπορούσαν να παρθούν δεδομένης της δεινής κατάστασης. Προφανώς οι αποφάσεις όλων των κυβερνήσεων (θα πρέπει να) αποσκοπούν στο να βρεθεί η χώρα όσο το δυνατόν πιο κοντά σε κάποιο σημείο στην καμπύλη του μετώπου. Όμως, εκείνο στο οποίο δεν φαίνεται να υπάρχει συναίνεση διεθνώς και αποτελεί τη σοβαρότερη πολιτική επιλογή των κυβερνήσεων, είναι σε ποιο ακριβώς μέρος του μετώπου θα επιδιώξει μια χώρα να βρεθεί με τις επιλογές της όταν όλα θα έχουν περάσει.
Εικόνα: Παράδειγμα μετώπου Pareto υποθετικής χώρας, πιθανών επιδόσεων της και του στόχου της.
Κάποιες επιπρόσθετες σημειώσεις:
• Πολλές χώρες είναι ήδη πολύ μακριά από το μέτωπο, που σημαίνει ότι αμέλησαν να πάρουν στην αρχή κρίσιμες αποφάσεις που θα τους επέτρεπαν να βρεθούν σε πολύ καλύτερη κατάσταση.
• Κάθε χώρα έχει το δικό της χαρακτηριστικό μέτωπο Pareto που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Για τον ίδιο λόγο είναι και πολύ δύσκολο να εντοπιστεί.
• Μια σύγκριση της επίδοσης των χωρών που θα λαμβάνει υπόψη μόνο τους θανάτους και την υποχώρηση του ΑΕΠ δεν θα καταλήγει απαραίτητα σε ασφαλή συμπεράσματα.
