Ποιες είναι οι πηγές της έρευνάς μας και γιατί έχουν σημασία;

Για το άνοιγμα των σχολείων μετά το lock down και την τηλεκπαίδευση

Μετά την τραγική αποτυχία των προγραμμάτων τηλεκπαίδευσης με voucher της κατάρτισης επιστημόνων, υπάρχει μια διάχυτη αίσθηση ότι έχει αποτύχει η η τηλεκπαίδευση-γενικά. 

Διαβάστε περισσότερα »

COVID-19. Social distance, κεφαλαιοποίηση του φόβου και προοπτικές

1. Εισαγωγή 

Το επικοινωνιακό άλμα, η δημιουργία της γλώσσας, η πύκνωση των κοινωνικών διεργασιών και η επαφή των ανθρώπων ήταν αυτή που δημιούργησε τον πολιτισμό. Οι πυκνώσεις αυτές μπορεί να πει κανείς ότι είναι ένας δείκτης ανάπτυξης του πολιτισμού. Δείκτης της πολιτισμού στην σύγχρονη εποχή είναι τα φώτα των πόλεων όπως αυτά απεικονίζονται από δορυφόρους [1]. Εξετάζοντας αντίστοιχες εικόνες (Εικόνα 1) βλέπουμε με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται συσσωματώματα που είναι ένας υποκειμενικός δείκτης ανάπτυξης και πύκνωσης.

Διαβάστε περισσότερα »

To μέτωπο Pareto του Κορωνοϊού

Του Γιώργου Καραβοκυρού

Το ερώτημα που ακούγεται ολοένα και εντονότερα σε σχέση με την εξέλιξη της πανδημίας είναι αν και σε ποιο βαθμό θα αρθούν τα περιοριστικά μέτρα ώστε να επανέλθει μια κανονικότητα και να περιοριστεί το πλήγμα στην οικονομία. Όπως έδειξε η πρώτη φάση της κρίσης, δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς τη βέλτιστη στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης. Τα κράτη φαίνεται να διαφοροποιούν τη στρατηγική τους, πότε επιλέγοντας να είναι προς την πλευρά της ασφάλειας, πότε υπέρ της οικονομίας. Το υγειονομικό σύστημα κάποιων χωρών είναι κάπως καλύτερα προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει μια πανδημία από άλλες, ενώ οι πολιτικές ηγεσίες αντέδρασαν με διαφορετικούς βαθμούς ετοιμότητας και αποτελεσματικότητας. Εντούτοις, οι δυο ανταγωνιστικές τάσεις που φαίνεται να ορίζουν την προσέγγιση των χωρών στην αντιμετώπιση της κρίσης έως τώρα και στο μέλλον, όσο δεν υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα ή/και εμβόλιο κατά του Κορωνοϊού, είναι οι εξής:

• Μια πολιτική που θα περιορίζει κατά το δυνατόν τον κίνδυνο μόλυνσης και άρα των θανάτων με αντίτιμο την βαθύτερη κρίση στην οικονομία
• Μια πολιτική που θα ευνοεί τη συντομότερη δυνατή αποκατάσταση της οικονομίας της χώρας ακόμα και αν αυτό σημαίνει περισσότερα θύματα από την πανδημία.

Ανάμεσα σε αυτές τις δύο ανταγωνιστικές προσεγγίσεις, οι κυβερνήσεις καλούνται να εντοπίσουν και να πάρουν τις βέλτιστες αποφάσεις.

Αν το δει κανείς απολογιστικά, όταν η κρίση θα είναι παρελθόν, θα διαπιστώσει ότι οι επιδόσεις των χωρών μπορούν να καταγραφούν σε ένα δισδιάστατο χώρο, με τη μια διάσταση να δίνει την επίδοση των χωρών στον τομέα της υγείας, εκφρασμένο π.χ. σε θανάτους ανά εκ. κατοίκους, ενώ η άλλη την επίδοση στην οικονομία, εκφρασμένο π.χ. σε ποσοστιαία υποχώρηση του ΑΕΠ. Θεωρητικά, κάθε πιθανή στρατηγική που μπορεί να ακολουθήσει μια κυβέρνηση με τις επιμέρους αποφάσεις της έχουν ως αποτέλεσμα ένα σημείο στο χώρο ενώ όλες οι πιθανές στρατηγικές μαζί ορίζουν ένα μέτωπο Pareto με τις βέλτιστες δυνατές επιλογές (βλ. εικόνα). Το μέτωπο εκφράζει το σύνολο των βέλτιστων στρατηγικών που θα μπορούσαν να παρθούν δεδομένης της δεινής κατάστασης. Προφανώς οι αποφάσεις όλων των κυβερνήσεων (θα πρέπει να) αποσκοπούν στο να βρεθεί η χώρα όσο το δυνατόν πιο κοντά σε κάποιο σημείο στην καμπύλη του μετώπου. Όμως, εκείνο στο οποίο δεν φαίνεται να υπάρχει συναίνεση διεθνώς και αποτελεί τη σοβαρότερη πολιτική επιλογή των κυβερνήσεων, είναι σε ποιο ακριβώς μέρος του μετώπου θα επιδιώξει μια χώρα να βρεθεί με τις επιλογές της όταν όλα θα έχουν περάσει.

Εικόνα: Παράδειγμα μετώπου Pareto υποθετικής χώρας, πιθανών επιδόσεων της και του στόχου της.

Κάποιες επιπρόσθετες σημειώσεις:
• Πολλές χώρες είναι ήδη πολύ μακριά από το μέτωπο, που σημαίνει ότι αμέλησαν να πάρουν στην αρχή κρίσιμες αποφάσεις που θα τους επέτρεπαν να βρεθούν σε πολύ καλύτερη κατάσταση.
• Κάθε χώρα έχει το δικό της χαρακτηριστικό μέτωπο Pareto που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Για τον ίδιο λόγο είναι και πολύ δύσκολο να εντοπιστεί.
• Μια σύγκριση της επίδοσης των χωρών που θα λαμβάνει υπόψη μόνο τους θανάτους και την υποχώρηση του ΑΕΠ δεν θα καταλήγει απαραίτητα σε ασφαλή συμπεράσματα.

Παράπλευρα οφέλη του COVID-19

 Του Γιώργου Καραβοκυρού

Εν καιρώ ειρήνης οι κοινωνίες αλλάζουν αργά. Η τεχνολογία επιταχύνει τις εξελίξεις. Κρίσεις και πόλεμοι αλλάζουν τις κοινωνίες πολύ πιο γρήγορα. Εχθές βράδυ, για να μη μου τη βαρέσει στο σπίτι, έκατσα και έγραψα τα παρακάτω με μια διάθεση να φτιάξω λίγο το κέφι μου. Όσοι θέλετε να ονειρευτείτε μαζί μου, διαβάστε. Πρόκειται για μια απαρίθμηση από «παράπλευρα οφέλη» της κρίσης. Δικές μου προβλέψεις, εκτιμήσεις, ελπίδες και... ευσεβείς πόθοι.

1. Οι λαϊκιστές θα χάσουν επιρροή. Κοινά γνωρίσματα των λαϊκιστών είναι οι εύκολες λύσεις, η άρνηση της πραγματικότητας όταν δεν τους ευνοεί και η αποστροφή στη λήψη δύσκολων αποφάσεων που έχουν κόστος. Κανένα από τα παραπάνω δεν τα ευνοεί η παρούσα κατάσταση που αναπόφευκτα θα περάσουμε όλοι.
2. Θα υπογραμμιστεί το γενικότερο κοινωνικό συμφέρον και ο επιτελικός και ρυθμιστικός ρόλος του κράτους. Η αντίληψη ότι υποχρέωση του κράτους είναι να επιβάλει κανόνες και ρυθμίσεις, κόντρα σε οικονομικά και συντεχνιακά συμφέροντα θα παραμείνει δυνατή και μετά την κρίση.
3. Η επιστήμη θα κερδίσει σε κύρος. Οι περιπτώσεις στις οποίες ο επιστημονικός λόγος θα έχει την ίδια βαρύτητα με ψευδοεπιστημονικές θεωρίες ή συμφεροντολογικά ψέματα θα περιοριστούν. Όταν τα πράγματα είναι σοβαρά και οι αποφάσεις έχουν επίπτωση σε όλους (στην υγεία, στην τσέπη), όλοι αναζητούν τις σοβαρές ειδήσεις, τις εμπεριστατωμένες στατιστικές αναλύσεις, τους αναγνωρισμένους επιστήμονες. Όλα τα άλλα δεν έχουν τύχη γιατί αργά ή γρήγορα αποδεικνύονται μπούρδες και ψεύδη με επιπτώσεις. Ο αξιόπιστος λόγος που για ιατρικά θέματα καθιερώνεται λόγω πανδημίας θα έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις και σε άλλους τομείς της κοινωνίας.
4. Το αντιεμβολιαστικό κίνημα θα υποχωρήσει. Όταν όλος ο κόσμος παρακαλά για την ανακάλυψη του εμβολίου, όταν αυτό τελικά θα είναι διαθέσιμο και εντωμεταξύ θα έχουν πεθάνει μερικά εκατομμύρια άνθρωποι, θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να υποστηρίξει κανείς μια αρνητική στάση.
5. Θα εξαλειφθούν ασθένειες στον 3ο κόσμο και θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την επόμενη πανδημία. Ο κίνδυνος αυτός είχε υποτιμηθεί και οι αναγκαίοι πόροι είχαν περιοριστεί. Το έργο του ΟΗΕ δεν υποστηριζόταν από τα κράτη για πολιτικοοικονομικούς λόγους και εθνικά προγράμματα είχαν περιοριστεί για την εξοικονόμηση σχετικά λίγων χρημάτων και για εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων. Τώρα που θα την πληρώσουμε όλοι μας μερικά τρις για να ορθοποδήσουμε, δεν θα λείψουν σχετικά λίγα δις για να γίνει πραγματική πρόοδος σε αυτόν τον τομέα.
6. Προκαταλήψεις, ιδεολοληψίες, ανορθολογισμός θα υποχωρούν στο βαθμό που προβλέψεις της επιστήμης θα επιβεβαιώνονται.
7. Όταν θα λέμε ότι εργαζόμαστε θα σημαίνει ότι παράγουμε κάτι και όχι ότι βρισκόμαστε σε κάποιον χώρο. Οι τηλεδιασκέψεις, η τηλεεργασία, που για τους λίγους ήταν γνωστή και για ακόμα λιγότερους καθημερινότητα, τώρα για πολλά επαγγέλματα είναι ήδη απαραίτητη και δεν θα υποχωρήσει ποτέ πια στα παλιά επίπεδα. Αυτό έχει πολλά πλεονεκτήματα (και αρκετά μειονεκτήματα). Ως βασικότερο όμως θεωρώ ότι θα βοηθήσει σε μια άλλη αντίληψη της εργασίας που θα ευνοεί την παραγωγικότητα.

Περίληψη από τα πεπραγμένα του COVID-19

Υπάρχουν (μάλλον ελάχιστες) φωνές που λένε πως δεν χρειάζεται ο πανικός.

Η Ε.Ε. τα έχει σκατώσει και αυτό που λέμε "ευρωπαϊκή αλληλεγγύη" δεν φαίνεται πουθενά.

Οι Κινέζοι και η Ρώσοι βοηθάνε! Η Κούβα που έχει εμπάργκο ~50 χρόνια, με λίγο μικρότερη έκταση από την Ελλάδα και λίγο περισσότερο πληθυσμό, στέλνει γιατρούς σε όλο τον κόσμο για να βοηθήσει!

Η αριστερά λέει ότι καλά τα λέγαμε, αλλάξτε σύστημα αλλά τοποθετείται σαν να είχαμε πέρυσι 10.000 ΜΕΘ και ισχυρότερο σύστημα υγείας (που δεν είχαμε). Όμως τουλάχιστον ιδεολογικά θα το ήθελε.

Οι νεοφιλελεύθεροι λένε πως sorry, είπαμε μερικές βλακείες παραπάνω, είναι καλό να έχουμε λίγο κράτος, ενώ άλλοι βρίσκουν σε αυτόν τον πανικό μια νέα ευκαιρία.

Η κρίση βοήθησε να φανεί μια άλλη, καλύτερη πλευρά της δημόσιας διοίκησης. Πιο γρήγορη και αποτελεσματική από ό,τι την ξέραμε. Αντίθετα η ιδιωτική επιχείρηση φάνηκε να δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις ταχύτητας και αποτελεσματικότητας που επιβάλλει η πανδημία.

— Stefanos Manos (@StefanosManos) March 25, 2020

Η παραδοσιακή δεξιά είναι μάλλον πανικόβλητη που τα έκανε μπάχαλο και δεν έχει δημόσιες υποδομές (ούτε τις υποστηρίζει ιδεολογικά) την ώρα που η ιδιωτική υγεία παραπαίει και σηκώνει ψηλά τα χέρια (μολονότι της δίνουν ακόμα πεσκέσια). Προσπαθώντας να αποποιηθεί τις ευθύνες της (δεν έχω τεστ, δεν έχω ΜΕΘ, δεν έχω γιατρούς) ρίχνει τις ευθύνες στον πολίτη: "μένουμε σπίτι" και μην κάνεις κανένα αστείο και αρρωστήσεις.

Η λαϊκή δεξιά βάζει ψύχραιμα πρώτα την οικονομία, προσπαθεί να αποφύγει το "μένουμε σπίτι", ανακοινώνει οριζόντιες οικονομικές ενισχύσεις σε άγρια καπιταλιστικές δομές (που αν αρρωστήσεις πρέπει να πουλήσεις το σπίτι σου για να νοσηλευτείς) δλδ. αν αρρωστήσεις την πάτησες, αν επιβιώσεις παίρνεις μπόνους.

Λαγουδάκια της παγκόσμιας διακυβέρνησης χοροπηδάνε χαρούμενα γύρω-γύρω.

Αρχίζει να παίζει η διατροφική κρίση και εκεί θα κλάψουμε.

Ήρεμα ρωτάω

Στην παρούσα συγκυρία, που βρισκόμαστε στην φάση της καραντίνας και του περιορισμού της κυκλοφορίας λόγω του COVID-19 ομόψυχα υποκλινόμαστε στους γιατρούς και όλο το νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό που στη μάχη αυτή, βρίσκονται στο μέτωπο και δίνουν την ζωή τους παλεύοντας για χάρη μας.

Ωστόσο το πρόβλημα με την πανδημία, έχει τουλάχιστον άλλες τρεις παραμέτρους που γεννούν ορισμένα ερωτήματα:

Διαβάστε περισσότερα »