Το καλοκαίρι κάναμε μια πολύ όμορφη εργασία για την αξιολόγηση του μετασχηματισμού των τοπίων από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μου είχε κολλήσει να αξιολογήσω με την μέθοδο που αναπτύξαμε και την αποκατάσταση του Μυστικού Δείπνου του Λεονάρντο Ντα Βίντσι για την οποία έχουν γίνει τόσες πολλές συζητήσεις.
Ως προς το θέμα της συζήτησης αυτού του έργου, υπήρξε τόσο έντονος προβληματισμός που δημιουργήθηκαν διχογνωμίες για το πόσο είναι χρήσιμη (γενικά) η διαδικασία της αποκατάστασης (βλ. σχετικό άρθρο από την Guardian).
Το 1495 ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ξεκίνησε να δουλεύει αυτό το μνημειώδες έργο (δείτε σχετικά 7 πράγματα που ίσως δεν ξέρετε για τον Μυστικό Δείπνο του Ντα Βίντσι). Τεχνικά λάθη που έκανε στην επιλογή των υλικών και της τεχνικής του, έκαναν το έργο να αρχίσει να αποσυντείθεται μόλις 20 χρόνια μετά την δημιουργία του. Έτσι η διαδικασία αποκατάστασης του έργου που χάνεται στο βάθος του χρόνου (βλ. σχετική ανάρτηση από το ArtWach UK).
Η τελευταία φάση αποκατάστασης του έργου ξεκίνησε το 1979 και τελείωσε μετά από 20 χρόνια. Στην Εικόνα 1 είναι ο Μυστικός Δείπνος πριν και μετά την αποκατάστασή του.
Εξετάζοντας διάφορες λεπτομέρειες (δείτε σχετική ανάρτηση), βλέπουμε ότι προφανώς τα χαρακτηριστικά του έργου έχουν αλλοιωθεί, ενώ κατά την αποκατάσταση έχει μεταβληθεί και ο σχεδιασμός του έργου. Μήπως όμως μπρούμε να πούμε κάτι για την γενική αίσθηση που δίνει το έργο με βάση την στοχαστική του ανάλυση?
Με την μεθοδολογία που αναπτύξαμε μπορούμε να αναλύσουμε κατ' αρχήν μόνο τετράγωνες εικόνες. Έτσι χωρίστικε ο πίνακας σε τρεις τετράγωνες αντίστοιχες περιοχές, πριν (Εικόνα 2) και μετά (Εικόνα 3) την αποκατάστασή του.
Αναλύοντας τις τρεις περιοχές πριν την αποκατάσταση (a, b, c) βλέπουμε στο κλιμακόγραμμα (Εικόνα 4.) ότι η καμπύλη που περιγράφει στοχαστικά μέσω του κλιμακογράμματος την περιοχή του κέντρου (καμπύλη a) βρίσκεται ανάμεσα στις δύο ακριανές (καμπύλες b, c).
Εικόνα: Κλιμακογράμματα που αξιολογούν τις αντίστοιχες περιοχές του έργου πριν την αποκατάσταση
Αναλύοντας τις τρεις περιοχές μετά την αποκατάσταση (d, e, f) βλέπουμε στο κλιμακόγραμμα (Εικόνα 5.) ότι η καμπύλη που περιγράφει στοχαστικά μέσω του κλιμακογράμματος την περιοχή του κέντρου (καμπύλη d) έχει αλλάξει θέση και βρίσκεται πάνω από τις δύο ακριανές (καμπύλες e, f).
Εικόνα: Κλιμακογράμματα που αξιολογούν τις αντίστοιχες περιοχές του έργου μετά την αποκατάσταση
Εκτιμάται ότι τα κλιμακογράμματα μετά την αποκατάσταση έχουν μεγαλύτερη συνέπεια απ' ότι τα κλιμακογράμματα πριν, αφού διαμορφώνεται μια στοχαστική ισορροπία στο έργο που αναδυκνύει το κέντρο της εικόνας όπως θα όφειλε.
Είναι όμως στοχαστικά συνεπής αυτή η αποκατάσταση?
Στην πρόσφατη εργασία μας, εξετάσαμε την στοχαστική συμπεριφορά των έργων διαφόρων καλλιτεχνών (δείτε σχετικά το υποστηρικτικό υλικό της εργασίας). Από την ανάλυσή φαίνεται ότι τα εξεταζόμενα έργα του Ντα Βίντσι, έχουν εντυπωσιακή στοχαστική συνέπεια (Εικόνα 6) κάτι που δεν είναι αυτονόητο. Στην σχετική ανάλυση φαίνεται ότι ότι τα εξεταζόμενα έργα του Caravaggio και του Rembrandt δεν έχουν αντίστοιχη στοχαστική συνέπεια ενώ έχουν τα έργα του Kandinsky που είναι τελείως άλλης εποχής και νοοτροπίας.
Εικόνα: Κλιμακογράμματα πέντε χαρακτηριστικών έργων του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (πηγή)
Ακραία περίπτωση αποτελεούν τα εξεταζόμενα έργα του Πικάσο που παρουσιάζουν στοχαστική συμπεριφορά με εξαιρετικά μεγάλες διακυμάνσεις (Εικόνα 7).
Εικόνα: Κλιμακογράμματα πέντε χαρακτηριστικών έργων του Πικάσο (πηγή)
Με δεδομένου ότι έχουμε κατ' αρχήν παρατηρήσει αυτήν την στοχαστική συνέπεια με την οποία δημιουργούσε ο Ντα Βίντσι τα έργα του, βλέπουμε ότι ο τελικός μέσος όρος των περιοχών του κλιμακογράμματος του συντηρημένου έργου πέφτει πιο κοντά στο κλιμακόγραμμα που αντιπροσωπεύει τον μέσο όρο με τον οποίο φαίνεται να ζωγράφιζε τα έργα του ο Ντα Βίντσι (Εικόνα 8).
Εικόνα 8. Κλιμακογράμματα των έργων του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (γκρι εστιγμένες ) Με κόκκινη διακεκομένη ο μέσος όρος των έργων, με γκρι το έργο πριν την αποκατάσταση, με πορτοκαλί το έργο μετά την αποκατάσταση
Φαίνεται λοιπόν ότι συνολικά, το έργο πριν και το έργο μετά την αποκατάσταση ήταν πολύ κοντά στον μέσο όρο ενώ, μολονότι παρατηρήθηκαν πολύ μεγάλες μεταβολές, το έργο μετά την αποκατάσταση πλησιάζει περισσότερο τον μέσο όρο των υπολοίπων έργων του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που εξετάστηκαν.
Άρα φαίνεται ότι η εργασία μας μπορεί να αποτελέσει και έναν δείκτη αξιολόγησης της αποκατάστασης έργων τέχνης αλλά ενδεχομένως και του χαρακτηρισμού του έργου διαφόρων καλλιτεχνών.
Δείτε σχετικά: Sargentis, G.-F.; Dimitriadis, P.; Ioannidis, R.; Iliopoulou, T.; Koutsoyiannis, D. Stochastic Evaluation of Landscapes Transformed by Renewable Energy Installations and Civil Works. Energies 2019, 12, 2817.
Ως προς το θέμα της συζήτησης αυτού του έργου, υπήρξε τόσο έντονος προβληματισμός που δημιουργήθηκαν διχογνωμίες για το πόσο είναι χρήσιμη (γενικά) η διαδικασία της αποκατάστασης (βλ. σχετικό άρθρο από την Guardian).
Το 1495 ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ξεκίνησε να δουλεύει αυτό το μνημειώδες έργο (δείτε σχετικά 7 πράγματα που ίσως δεν ξέρετε για τον Μυστικό Δείπνο του Ντα Βίντσι). Τεχνικά λάθη που έκανε στην επιλογή των υλικών και της τεχνικής του, έκαναν το έργο να αρχίσει να αποσυντείθεται μόλις 20 χρόνια μετά την δημιουργία του. Έτσι η διαδικασία αποκατάστασης του έργου που χάνεται στο βάθος του χρόνου (βλ. σχετική ανάρτηση από το ArtWach UK).
Η τελευταία φάση αποκατάστασης του έργου ξεκίνησε το 1979 και τελείωσε μετά από 20 χρόνια. Στην Εικόνα 1 είναι ο Μυστικός Δείπνος πριν και μετά την αποκατάστασή του.
 |
| Εικόνα: Ο Μυστικός Δείπνος του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, πριν και μετά την αποκατάστασή του (πηγή) |
Με την μεθοδολογία που αναπτύξαμε μπορούμε να αναλύσουμε κατ' αρχήν μόνο τετράγωνες εικόνες. Έτσι χωρίστικε ο πίνακας σε τρεις τετράγωνες αντίστοιχες περιοχές, πριν (Εικόνα 2) και μετά (Εικόνα 3) την αποκατάστασή του.
 |
| Εικόνα: Πριν την αποκατάσταση του έργου. Εξεταζόμενες περιοχές |
 |
| Εικόνα: Μετά την αποκατάσταση του έργου. Εξεταζόμενες περιοχές |
Εικόνα: Κλιμακογράμματα που αξιολογούν τις αντίστοιχες περιοχές του έργου πριν την αποκατάσταση
Αναλύοντας τις τρεις περιοχές μετά την αποκατάσταση (d, e, f) βλέπουμε στο κλιμακόγραμμα (Εικόνα 5.) ότι η καμπύλη που περιγράφει στοχαστικά μέσω του κλιμακογράμματος την περιοχή του κέντρου (καμπύλη d) έχει αλλάξει θέση και βρίσκεται πάνω από τις δύο ακριανές (καμπύλες e, f).
Εικόνα: Κλιμακογράμματα που αξιολογούν τις αντίστοιχες περιοχές του έργου μετά την αποκατάσταση
Εκτιμάται ότι τα κλιμακογράμματα μετά την αποκατάσταση έχουν μεγαλύτερη συνέπεια απ' ότι τα κλιμακογράμματα πριν, αφού διαμορφώνεται μια στοχαστική ισορροπία στο έργο που αναδυκνύει το κέντρο της εικόνας όπως θα όφειλε.
Είναι όμως στοχαστικά συνεπής αυτή η αποκατάσταση?
Στην πρόσφατη εργασία μας, εξετάσαμε την στοχαστική συμπεριφορά των έργων διαφόρων καλλιτεχνών (δείτε σχετικά το υποστηρικτικό υλικό της εργασίας). Από την ανάλυσή φαίνεται ότι τα εξεταζόμενα έργα του Ντα Βίντσι, έχουν εντυπωσιακή στοχαστική συνέπεια (Εικόνα 6) κάτι που δεν είναι αυτονόητο. Στην σχετική ανάλυση φαίνεται ότι ότι τα εξεταζόμενα έργα του Caravaggio και του Rembrandt δεν έχουν αντίστοιχη στοχαστική συνέπεια ενώ έχουν τα έργα του Kandinsky που είναι τελείως άλλης εποχής και νοοτροπίας.
Εικόνα: Κλιμακογράμματα πέντε χαρακτηριστικών έργων του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (πηγή)
Εικόνα: Κλιμακογράμματα πέντε χαρακτηριστικών έργων του Πικάσο (πηγή)
Με δεδομένου ότι έχουμε κατ' αρχήν παρατηρήσει αυτήν την στοχαστική συνέπεια με την οποία δημιουργούσε ο Ντα Βίντσι τα έργα του, βλέπουμε ότι ο τελικός μέσος όρος των περιοχών του κλιμακογράμματος του συντηρημένου έργου πέφτει πιο κοντά στο κλιμακόγραμμα που αντιπροσωπεύει τον μέσο όρο με τον οποίο φαίνεται να ζωγράφιζε τα έργα του ο Ντα Βίντσι (Εικόνα 8).
Εικόνα 8. Κλιμακογράμματα των έργων του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (γκρι εστιγμένες ) Με κόκκινη διακεκομένη ο μέσος όρος των έργων, με γκρι το έργο πριν την αποκατάσταση, με πορτοκαλί το έργο μετά την αποκατάσταση
Φαίνεται λοιπόν ότι συνολικά, το έργο πριν και το έργο μετά την αποκατάσταση ήταν πολύ κοντά στον μέσο όρο ενώ, μολονότι παρατηρήθηκαν πολύ μεγάλες μεταβολές, το έργο μετά την αποκατάσταση πλησιάζει περισσότερο τον μέσο όρο των υπολοίπων έργων του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που εξετάστηκαν.
Άρα φαίνεται ότι η εργασία μας μπορεί να αποτελέσει και έναν δείκτη αξιολόγησης της αποκατάστασης έργων τέχνης αλλά ενδεχομένως και του χαρακτηρισμού του έργου διαφόρων καλλιτεχνών.
Δείτε σχετικά: Sargentis, G.-F.; Dimitriadis, P.; Ioannidis, R.; Iliopoulou, T.; Koutsoyiannis, D. Stochastic Evaluation of Landscapes Transformed by Renewable Energy Installations and Civil Works. Energies 2019, 12, 2817.
